Onderbuiktoneel met ballen
.
Het toneelstuk De Perzen van Aeschylus vertelt het verhaal van de verschrikkelijke nederlaag van het Perzische volk tijdens hun poging om de Griekse stadsstaten te veroveren. Het is het oudste toneelstuk dat we in onze Westerse geschiedenis kennen en wordt al meer dan tweeduizend jaar opgevoerd.
Foto: Sanne Peper
Doffe ellende en hilariteit
Dood Paard speelt het stuk anno 2012 in een tekstbewerking van Rob de Graaf: opgefrist en overgoten met een surrealistisch sausje. Een bad vol frisdrank en een vloer bezaaid met krukken verbeelden het gouden domein van koningin Atossa, de moeder van Xerxes, die met een enorme legermacht vertrokken is naar Athene om de Grieken te verslaan. Haar plengoffers en smeekbeden blijken niet opgewassen tegen het noodlot – de overwinning van de Grieken op het enorme leger dat onder leiding staat van haar zoon.
Zijn beslissing en zijn militaire strategie hebben een bloedbad aangericht onder de Perzische bevolking. De bode komt het slechte nieuws met veel bombarie aan de koningin vertellen, waarbij hij niet schroomt om over iedere bloeddruppel en ieder slachtoffer op eloquente wijze in detail te treden. Het levert een heerlijke slapstick op die het midden houdt tussen doffe ellende en hilariteit – zoals wanneer je iemand tegen een glazen deur op ziet lopen.
Punt uit
Voor koningin Atossa geldt deze dubbele beleving natuurlijk niet; zij stort zich in een klaagzang van medelijden en razernij. Er blijkt één lichtpuntje: zoon Xerxes is de dodendans ontsprongen en is op de vlucht naar het thuisfront. Maar wat is een kapitein zonder schip? De Perzische vrouwen zullen Xerxes vervloeken om de dood van hun man en het onheil dat hij over het Perzische rijk heeft gebracht. Ten einde raad roepen koningin Atossa en haar gevolg de schim van haar overleden echtgenoot Darius op uit het dodenrijk om hem om raad te vragen.
Foto: Sanne Peper
Hij komt onwillig bovendrijven en voorziet de koningin van een wrevelig advies: met zijn overmoed heeft Xerxes de toorn van de Goden over zich afgeroepen en daarvoor moet hij nu boeten. Punt uit. Deze les van Darius is precies wat het stuk vandaag nog steeds zo actueel maakt. Overmoed en het overschrijden van (onzichtbare) grenzen leiden tot rampen met verstrekkende gevolgen, en Dood Paard weet dit te verpakken in een theatertaal die eigenlijk net zo eenvoudig en krachtig is als de boodschap zelf.
Wat in feite één lange klaagzang is, verweven de acteurs tot vlammende monologen en wordt gelardeerd met de nodige dosis humor en eigenzinnigheid. Wie zegt dat bloed niet kan worden vervangen door cola?
