Boeken / Achtergrond
special: Bluntaxe3 - Hoembwa!!

Niet geschikt voor de zondagmiddag

.

~

In het Temporary Art Centre in Eindhoven ontstond het trio The Bluntaxe3 tijdens de instant composing avonden. Daar regeerde de vrijheid van de klankkunst: samen met rappers, spoken word artiesten, dichters, jazzmuzikanten en rockers improviseerden de freefunkmuzikanten erop los. Het improviserende karakter van hun muziek is terug te vinden in de nummers van Hoembwa!, waar de muziek als een meanderende rivier (of ‘rvier’, zoals één van de nummers heet) soms een heftige storm ondergaat en later bijna stil lijkt te liggen.

De vrijheid van de klankkunst
Klankdichter ACG Vianen, een opvallende poetry slammer die dit jaar wederom in de finale staat van het NK Poetry Slam in Utrecht, speelt in de muziek zowel een complementerende, tegenstrijdige als leidende rol. In het titelnummer ‘Hoembwa!!’ vergezelt hij de ritmes bijvoorbeeld met rapachtige teksten en langzame melodieën ondersteunt hij met verzuchtingen en af en toe een woord. Op andere momenten verrast hij de luisteraar met raceautogeluiden en gegiechel. Opvallend zijn de momenten waarop de dichter de leiding neemt en de muzikanten opzweept met bijvoorbeeld een steeds luider ‘Hee! Hee!’ en hard gelach. De relatie tussen de dichter en de muzikanten blijft in ieder nummer dynamisch.

De betekenis van de woorden in ACG Vianens atonale poëzie lijken van ondergeschikte waarde, ze zijn soms dan ook niet goed te verstaan. Wat voorop staat is het ritme, de herhaling, de relatie tussen de klank van de woorden en de klank van de instrumenten, wat tot een haast meditatieve sfeer leidt. ACG Vianen, die bekend staat als een bewuste, doordachte dichter die zelfs wiskundige formules zou toepassen op zijn klankgedichten, lijkt iedere klank af te wegen voordat hij het de muzikale compositie instuurt.

~

Klank boven betekenis
Het vaak herhalen van woorden, bijvoorbeeld in ‘Zeggen’, en het uitrekken van woorden, zoals in ‘Raak mij’, zijn procedés die de taal vervreemden. Het arbitraire van taal (wie heeft het woord ‘zeggen’ eigenlijk uitgekozen voor deze betekenis?) en de absurditeit van taal (wat een raar zinsdeel eigenlijk, ‘raak mij’) worden keer op keer benadrukt. Taal wordt uit de alledaagse werkelijkheid gehaald en maakt de luisteraar bewust van het rare fenomeen dat hij of zij zelf iedere dag gebruikt.

Minder succesvol zijn de nummers waarin de klankpoëzie zich ontwikkelt tot geschreeuw. Rollende r-klanken en langgerekte klinkers smelten samen tot wanhopig geroep en gekerm, vaak ondersteund door scheurende gitaren. Associaties met primitief jengelende kinderen worden zowel door deze frustrerende geluiden opgewekt, als door de kindertekeningen van een plassende man en kabouterachtige persoon op de cover van de CD.

Hoembwa! is een geslaagde mix van freefunk muziek en klankpoëzie, die verrassend en dynamisch blijft. Helaas maakt het schreeuwen en kermen van ACG Vianen de CD ongeschikt als achtergrondmuziek op een zondagmiddag. Maar aan de andere kant, wie zegt dat dat een probleem is?