Boeken / Fictie

Een vleugje Dahl

recensie: John Boyne (vert. Elinor Fuchs) - De vreselijke belevenissen van Barnaby Brocket

Hoewel John Boyne zijn grootste bekendheid vergaarde met het kinderboek De jongen in de gestreepte pyjama publiceerde hij vooral boeken voor volwassenen. Met Barnaby Brocket levert hij een boek af voor jong én oud.

‘Goeie genade,’ zei dokter Snow een seconde later.
Eleanor tilde verbaasd haar hoofd van het kussen. ‘Wat is er?’ vroeg ze.
‘Dit is iets buitengewoons,’ zei hij.
Hij lag niet te wiegen in de handen van dokter Snow, en hij lag ook niet aan het voeteneind van het bed. En toen kreeg ze in de gaten dat de dokter en de verpleegster niet meer naar haar keken, maar met grote ogen naar het plafond stonden te staren, waar een pasgeboren baby – háár pasgeboren baby – plat tegen de witte langwerpige tegels gedrukt was en met een brutaal lachje op zijn gezicht omlaag keek.

Niet normaal

Barnaby Brocket, ‘het derde kind van het normaalste gezin dat het zuidelijk halfrond ooit gekend had’, brengt direct vanaf zijn geboorte grote ontsteltenis teweeg bij zijn volstrekt normale ouders. Tot wanhoop van Eleanor en Alistair, beiden respectabele notarissen bij de firma Bother & Blastit (een prachtige vondst die gelukkig onvertaald is gebleven), moeten ze hem met een zware rugzak, ketens of tuigjes proberen aan de grond te houden. Wanneer ze gaan wandelen en hij als een ballon aan een touwtje achter hen aan zweeft, generen ze zich vreselijk, tot er nog maar één ding op zit: wanneer Barnaby acht jaar oud is prikt Eleanor een gat in zijn rugzak met zand, waardoor hij langzaam opstijgt.

Reis om de wereld

De roman werd geïnspireerd door Jules Verne’s De reis om de wereld in 80 dagen, en om de wereld reizen is wat Barnaby doet. Hij wordt opgepikt door een lesbisch stel op leeftijd in een luchtballon en ontmoet onder anderen een man wiens gezicht vol ernstige brandwonden zit en een stel ruimtereizigers. Barnaby reist van een koffieplantage in Brazilië naar New York tot hij uiteindelijk in Europa terechtkomt, waar hij gevangen wordt genomen als ‘circusfreak’. Na zijn ontsnapping zweeft hij weg, de ruimte in.

Acht jaar is precies oud genoeg om de wereld te kunnen beschrijven met een combinatie van een scherp observatievermogen en jeugdige naïviteit, net als Bruno doet in De jongen in de gestreepte pyjama. De boodschap ligt er, zoals het een kinderboek betaamt, duimendik bovenop: het is niet erg om anders te zijn, iets dat Barnaby zich tijdens zijn reizen langzaam maar zeker realiseert. ‘Literatuur gaat om het exploreren van moeilijke onderwerpen door middel van woorden,’ zegt Boyne daar zelf over. In onze maatschappij waar uniciteit vaak tegelijkertijd wordt gestimuleerd en ontmoedigd is dat een belangrijk thema.

Een beetje van Dahl

Boyne vertelt Barnaby’s bizarre belevenissen vlot en droogjes, waardoor het verhaal grenst aan de humor van Roald Dahl. De manier waarop de jongen van de ene in de andere gebeurtenis rolt, doet denken aan Lemony Snicket, inclusief gebruik van allitererende namen. Het enige dat Boyne nog van die grootheden moet leren is zijn verhaal iets bondiger te houden, dan komt het nog beter tot zijn recht. Less is more.

Het beste nieuws? Boyne is nog maar 42 jaar. Er liggen dus hopelijk nog veel fantastische romans in het verschiet.