Film / Films

Duivelse liefde

recensie: Faust

Faust van Aleksandr Sokurov is het afsluitende deel van zijn tetralogie over het menselijke gezicht van het kwaad. Voorafgegaan door Molokh, Telets en Solntse. In de typische, lyrische stijl van Sokurov volgen we de dubbelzinnige bedoelingen van Mephistopheles, die zich hier verwezenlijkt als Mauricius (de duistere).

Faust kan beschouwd worden als het einde en het begin. Het is het einde van de tetralogie (vier films die een geheel vormen), maar chronologisch gezien het begin van het kwaad. Faust gaat vooraf aan Hitler, Lenin en Hirohito. De film, het Faustiaanse thema, sluit aan bij een grotere beweging in de wereld. Mensen die hun idealen (hun ziel) verkopen om op korte termijn gewin te behalen.

~

In Faust speelt esthetiek, zoals bedoeld door Sokurov, als niet-menselijke acteur een subtiele hoofdrol. Prachtige decors en een modderige, koud aanvoelende laat-Middeleeuwse sfeer waait door elk shot. Sokurov gebruikt vervormingen met de camera, kleurstellingen, uitbundige kostuums, en lyrische dialogen. Ze spelen allemaal hun eigen rol, vertolkt door omgeving, natuur en acteurs. Dit maakt de ruim twee uur durende film voor de artistiek ingestelde kijker een bevredigende zit. Storend hierin is echter dat er een kader is gebruikt waardoor de film niet fullscreen is. Door de vele close-ups en de gebeurtenissen die half buiten beeld plaatsvinden, krijg je als kijker het gevoel niet helemaal betrokken te mogen worden in het schouwspel.

Duivelse liefde
Het thema in deze Faust-verfilming is de liefde. Heinrich Faust wil het hart van de deerne Margarete bemachtigen en Mauricius verzorgt in ruil voor Fausts ziel dat in deze behoefte voorzien wordt. In geestdriftige dialogen, bacchanalen en gebeurtenissen wentelt de film rondom de val van Faust. Als een delirante ballerina danst de film op het koord tussen goed en kwaad. Het kwaad neemt, uiteraard, het voortouw.

Waar de film punten op verliest is de overdaad aan maniertjes zoals de dialogen, vervormingen en het kader. De film kabbelt op een gegeven moment, ondanks alle geestdrift, wat bloedeloos door. De verrassingen zitten hem dan in de af en toe zeer fraaie beelden zoals Faust met zijn geliefde in een meer plonsend en de eindscène. Tegelijkertijd zit in de manier van filmen en vertellen iets gedurfds. Sokurov zelf heeft duidelijk zijn ziel niet verkocht aan Mauricius. Hij blijft zijn eigen beeldtaal volgen, of je er als kijker nu wat mee kan of niet. Dat op zichzelf is prijzenswaard.