Theater / Voorstelling

Zonder oordeel op de planken

recensie: Patrick Nederkoorn - Vijf Sterren

Geestige anekdoten uit zijn jeugd over steegjes, schuurtjes en schoolkrantjes worden afgewisseld met een kritische kijk op de politiek en treffende grappen over bejaarden en Boer zoekt Vrouw. Binnen de variëteit aan thema’s en grappen is de zogeheten rode draad sluimerend voelbaar. Oordelen van en over anderen, het goed willen doen en angst om te falen. Herkenbare gevoelens voor iedereen, waarmee Patrick Nederkoorn je zowel aan het lachen brengt als aan het denken zet.

De kleine zaal van de Baarnse Speeldoos, waar een paar twintigers de gemiddelde leeftijd behoorlijk omlaag halen, loopt aardig vol.  De jonge cabaretier opent zijn voorstelling met het lied Madeleine (Jacques Brel), begeleid door zijn vaste pianist Guido van de Meent. Hij weet het goedlachse publiek meteen naar zijn hand te zetten, al is de spanning in zijn ogen de eerste coupletten voelbaar en hoorbaar in zijn stem. Op een ontspannen en scherpzinnige manier speelt hij in op het publiek, niet alleen als groep maar ook individueel. Spitsvondig, maar immer sympathiek, zodat hij geen ruimte laat voor plaatsvervangende schaamte. De keuze voor deze speelvorm laat je een groot deel van de voorstelling bijna als een dialoog beleven.

Kwetsbaar en eerlijk
Nederkoorn neemt je mee naar momenten in zijn leven waarop hij teleurstelde, terwijl hij het perfect wilde doen. Een relatie die na 8,5 jaar ten einde komt gaat je niet in de koude kleren zitten. Zeker niet wanneer de buitenwereld diezelfde relatie ziet als die van Doornroosje en haar prins. Wanneer je alleen maar bezig bent met het voldoen aan verwachtingen van anderen, vergeet je je soms af te vragen wat je zelf nou eigenlijk wil. Dat besef resulteert bij Nederkoorn in rigoureuze recalcitrantie, die hij vermakelijk weet toe te lichten. Gebbetjes waaruit zijn tegendraadsheid blijkt over de Schreeuw van Munch en over de roze muren in zijn huis volgen.

Hoe sterk je je er ook tegen afzet, oordelen blijven altijd aanwezig. Je zou jezelf soms onzichtbaar willen maken, willen vluchten voor het oordeel van anderen. Wanneer je jezelf met je goedbedoelde onwetendheid voor gek zet op de middelbare school. Maar ook wanneer je, in al je naïviteit, verdachte wordt van het ontvreemden van staatsgeheimen en de nacht in een politiecel moet doorbrengen. 

Veelbelovend
Voor een try-out zit de voorstelling behoorlijk goed in elkaar. Bruggetjes zijn nauwelijks zichtbaar en je wordt meegesleept van de ene naar de andere scène. Slechts een enkele keer gaat de schakeling iets te snel, waardoor je hem even kwijt bent. Nederkoorn schroomt niet voor plotselinge tête-à-têtes met zijn publiek, die de toeschouwer betrokken houden. Na deze onderbrekingen pikt hij zijn verhaal weer haarfijn op.  Dit is overigens niet de enige manier waarop hij zijn publiek weet te betrekken. Onderhuidse sneren naar de lokale politiek, gesofisticeerde snakerijen over religie en BN’ers en een match op Tinder met een flinke dosis zelfspot, houden de stemming er goed in. De terugkomende personages kunnen her en der nog wat meer diepgang gebruiken. Naast de liedjes van onder anderen Jacques Brel en Ramses Shaffy vertolkt hij ook eigen nummers die qua tekst en inleving niets te wensen overlaten, maar muzikaal gezien naar een hoger niveau kunnen worden getild. Tevens kan de schakeling tussen de cabaretier en de vertolker van de nummers nog wat aangescherpt worden, waardoor deze daadwerkelijk één en dezelfde persoon worden. 

Licht ironisch
Soms probeert Nederkoorn te choqueren met snoeiharde grappen, zo ook over de affaire Mabel en Rutte en de kindjes in Centraal-Afrika, zijn markante grijns weet deze echter direct te relativeren. Langs Roemenië, Rome en Leidschendam nadert het einde van de voorstelling. Er wordt nog een utopisch uitstapje gemaakt naar een wereld waarin je afstand kan doen van je levensbagage en met een schone lei verder of juist terug kunt. Eén ding is in ieder geval duidelijk: Nederkoorn wil stoppen met het pleasen van anderen. Ironisch genoeg is hij daar het afgelopen anderhalf uur juist mee bezig geweest. Desalniettemin lijkt er geen twijfel te bestaan over het feit dat hij zichzelf net zo weet te pleasen: het plezier spat ervan af, dat resulteert in een heuse kruisbestuiving tussen hem en het publiek. Het slotakkoord in mineur voelt daardoor niet helemaal op zijn plaats.