Een emotionele voorstelling vol onverwachte wendingen
Hoe reageer je bij thuiskomst op je familie na drie jaar gevangenschap? Wat zeg je tegen je man als je inmiddels een baby hebt met de buurman? Wat doe je als deze buurman ook nog eens een vriend van de familie is? Wat zeg je tegen je vader als je hem na drie jaar weer ziet? Met deze vragen worstelen de vier personages in de voorstelling Vrijdag, geschreven door Hugo Claus. Op een beschonken vrijdagnacht worden ze geconfronteerd met het verleden, heden en de toekomst. Dit resulteert in een emotionele voorstelling vol onverwachte wendingen.
Lange zit
De Vlaamse schrijver Hugo Claus schreef Vrijdag in 1969. Het Nationale Toneel brengt deze tijdloze voorstelling in reprise met Stefan de Walle als Georges Vermeersch in de hoofdrol. De acteur speelt ijzersterk en weet de voorstelling uitstekend te dragen. Hij wordt hierin bijgestaan door Ariane Schluter, die het personage van zijn vrouw Jeanne vertolkt. Georges is veroordeeld voor seks met zijn minderjarige dochter, gespeeld door Sallie Harmsen. Het eerste bedrijf, waarin Georges na drie jaar afwezigheid weer thuiskomt, is een langdradige dialoog tussen man en vrouw. Beiden weten niet wat ze met de situatie aanmoeten en vergrijpen zich aan de alcohol. Dit resulteert in scènes met onverwachte wendingen en emotionele uitschieters. Zo krijgt het echtpaar een flinke ruzie, waarna ze om een kleine verspreking in de lach schieten. De voorstelling duurt met twee uur en twintig minuten erg lang. Aan het snelle tempo van de scènes ligt dit niet, maar regisseur Casper Vandeputte had wel tekst achterwege kunnen laten.
Onnavolgbare personages
Georges Vermeersch heeft nog veel te verwerken. Plots krijgt hij meerdere malen flashbacks naar zijn tijd in de gevangenis. Zo speelt hij een situatie na waarin een gevangenisbewaker naar hem schreeuwt. Uiteindelijk blijkt dat niet alleen Georges schuld heeft aan seks met zijn minderjarige dochter, maar dat alle personages worstelen met onjuist gedrag uit het verleden. De voorstelling kent dan ook veel abrupte scèneveranderingen in een hoog tempo. Zo komt Jeanne met de mededeling dat Erik, de buurman en vader van Jeanne’s baby, morgen naar Frankrijk vertrekt. Hierop volgend verkondigt George dat hij een bad in zijn huis wil hebben. De personages zijn sterk neergezet, maar wie denkt ze te kunnen duiden wordt al snel tegengesproken: ze zijn onnavolgbaar. Langzaamaan wordt het duidelijk dat ook zij bezig zijn met een zoektocht en dat is precies waar de voorstelling over gaat. Vrijdag is een zoektocht naar de vraag of vergeving mogelijk is. Zoals dat gaat bij een zoektocht krijg je het antwoord niet direct in de schoot geworpen.
Ron Rutten 
