De Groote Storm / De Grutte Stoarm (Firma Rieks Swarte / Tryater / Oerol)

Het groepje jonge spelers zit bij elkaar op een bankje te kletsen als het publiek de zaal binnenkomt. Het podium wordt gedomineerd door een flink aantal instrumenten: grote trommels, xylofoons en kleinere, onbekende geluidmakers. Twee van de spelers lichten toe dat ze zullen verhalen van de Groote Storm, en wat daaraan voorafging. Er zal ook in het Fries gesproken worden, maar dat zal ons wel meevallen – waar nodig tolkt men voor elkaar en wordt de tekst ter plekke vertaald. Ze beginnen bij het eerste begin: de schepping van de aarde. In hoog tempo verbeeldt een viertal acteurs wat de verteller aangeeft. Hoe moeder Ierde zwanger raakt van Geluid, en hem een zusje baart in de vorm van Licht om zijn eenzaamheid te verdrijven. Zoals in de meeste verhalen is alles in orde tot de mensen verschijnen en het kwaad zijn intrede doet.

Kinderlijke eenvoud

Wie vaker een voorstelling heeft gezien van de Firma Rieks Swarte weet dat diens naamgever nog meer knutselaar is, dan theatermaker. Swarte houdt van kinderlijke eenvoud. Wie heeft een groot ensemble nodig als je van eenvoudig materiaal een masker kunt maken? Als je met zwarte stift in een paar rake lijnen een landschap van Friese terpen schept? En het werkt. We geloven dat het blauwe plastic kleed een poeltje is, en een omgekeerde hamer een bootje.

De acteurs hebben het druk; ze vertellen en spelen, zingen een lied of hollen naar een instrument voor een stukje muziek. Voordeel van deze vorm van ‘doe-het-zelf-theater’ is dat de voorstelling geen moment zijn vaart verliest. En wat klinkt het Fries prachtig in de vierstemmig gezongen verzen van de Fries-Nederlandse dichteres Albertina Soepboer.

Overtuigingskracht

Het stuk leidt ons langs een geschiedenis met wonderlijke wendingen. Hilarisch is “het verhaal van de mannen” waarin zij, niet gehinderd door enige vorm van kennis, op het Friese land wat aanklooien en per ongeluk een terp scheppen. Naarmate het verhaal vordert ‘zakken’ enkele spelers ‘door het Friese ijs’. De schijnbaar eenvoudige vorm van dit stuk valt of staat met de overtuigingskracht van de vertellers. En waar Tryater-actrice Tamara Schoppert het hele stuk door weet te boeien met een grote vanzelfsprekendheid, zoeken anderen hun heil bij gekke bekken en dito stemmetjes. En dat is – net als een ingewikkeld decor – helemaal niet nodig.

Verdronken landschap

Zo terloops als de voorstelling begonnen is, zo abrupt is hij afgelopen. De vloedgolf die dankzij de Groote Storm over de zeedijken heenspoelt, en huis, haard en akker vermorzelt onder haar natuurgeweld, maakte in het jaar 1287 volgens schattingen zo’n 50.000 slachtoffers. Een wit, golvend doek beschilderd met de zwarte kadavers van een paard, een man, een kind roepen een – helaas actueel – beeld op van een verdronken landschap. De lichten gaan aan en we zijn terug in de wereld van nu, van rampen als in New Orleans.

De Groote Storm wordt nog tot en met 16 oktober 2005 gespeeld.

Lees ook ons interview met acteur Theun Plantinga