Boeken / Fictie

Raadselen en autisme

recensie: Raadselkind

Autisme, volgens de Winkler Prins een ziekelijke in-zich-zelf-gekeerdheid, gepaard aan een duidelijk verminderde belangstelling voor de werkelijkheid en een gestoorde (sociale) activiteit. Volgens mij, na het lezen van Raadselkind van Annelie Botes, een levende nachtmerrie voor de familie.

~

Alexander Dorfling, zoon van Ingrid en Dawid is verdronken in bad terwijl Ingrid even een dutje deed op bed. Net na dit tragisch ongeval stappen we het leven van de familie Dorfling binnen. Tenminste, wat er nog over is van de familie, want negen jaar leven met een autistisch kind heeft z’n tol geëist. Het is trouwens nog de vraag of het wel een ongeval was, of dat de moeder misschien eigenhandig een eind aan het leven van haar zoontje heeft gemaakt. Raadselkind begint dan ook als een ‘whodunnit’. Een dood kind, verdachte omstandigheden en een aantal personages die eventueel betrokken kunnen zijn bij de raadselachtige dood van het autistische kind.

Gevolgen van autisme

Maar naar het gelang het verhaal vordert blijkt dat het hier meer gaat om de psychologische gevolgen voor een gezin, dat te maken krijgt met een autistisch kind. En die gevolgen zijn niet gering. Langzamerhand glijdt een in het dorp geliefd gezin af naar de vergetelheid. Niemand wil iets te maken hebben met dat gezin met die onhandelbare zoon. Dawid en Ingrid groeien uiteen. Dawid gaat aan de drank en pleegt uiteindelijk zelfmoord. En Ingrid blijft alleen en steeds verbitterder en hopelozer achter.

~

Het verhaal dat Annelie Botes ons schetst is niet rooskleurig. Het verval van Ingrid en haar gezin wordt gruwelijk duidelijk. En dit doet ze door een schrijfstijl die geschapen lijkt voor het onderwerp. Chronologisch springt ze van hak op de tak. De personages worden afwezig en verward gepresenteerd. Net zoals de politieverhoren die Ingrid ondertussen ondergaat.
Dit vormt vreemd genoeg een uitstekend geheel met het onderwerp autisme en de aftakeling van het gezin. Vorm en inhoud zijn één.

De vraag

Naar verloop van tijd is het niet meer zo interessant hoe Alexander om het leven is gekomen. De vraag hoe een moeder zoveel liefde en geduld kan opbrengen voor een kind dat totaal geen liefde en affectie terug geeft, wordt daarentegen steeds prangender. Annelie Botes heeft een prachtig beeld geschapen van moederliefde, hoop, wanhoop, vertwijfeling en sociale krachten in een kleine dorpsgemeenschap.

Stiekem

En heel stiekem komt ze op het allerlaatste moment nog met een opmerking waardoor die eerste vraag: “Hoe is Alexander om het leven gekomen?”, weer als een flits door je hoofd schiet. En waardoor je vervolgens na het uitlezen van dit psychologisch hoogstandje nog een tijd lang na zit te denken over wat je nu eigenlijk allemaal wel of niet gelezen hebt.