Een genrefilm, maar dan anders

De afgelopen vijftien jaar zijn er verschillende (legale en illegale) versies van de film verschenen. Toen Wong hoorde dat een deel van de negatieven in gevaar was door slechte opslag en het failliet gaan van het bewuste lab, vond hij het tijd worden zelf eens naar zijn film te kijken. Het resultaat daarvan is Ashes of Time Redux (2008), een film die juist korter is dan vele director’s cuts die sinds de opkomst van de dvd verschenen zijn.

Zich baserend op het genreconcept jianghu (een parallel universum dat beheerst wordt door de universele strijd tussen Goed en Kwaad, waarin vele wuxia-verhalen zich afspelen) speelt Wong met lagen van realiteit en droom in een elliptisch verhaal dat minstens zo veel draait om emoties, natuurkrachten, verloren liefdes en idealen als om zwaardvechten. Sterker nog, dat laatste — een basisprincipe van wuxia — komt hier slechts af en toe aan bod. Een andere grote tegenstelling tot de vele andere films uit het genre is het ontbreken van een heldere plotlijn waarin de strijd tussen Goed en Kwaad altijd dezelfde winnaar krijgt. Waar een even poëtische film als Hero, die duidelijk schatplichtig is aan Ashes of Time, zich ondanks de mythische aspecten schikt naar genreconventies, beloopt Wong een eigen pad waarin echo’s van alle voorgangers te herkennen zijn maar dat toch volstrekt uniek is.

Gevoel van spijt

Protagonist Feng Ouyang woont aan de rand van de woestijn, waar hij zich teruggetrokken heeft na een onvervulde liefde. Hij fungeert als een tussenpersoon voor zwaardvechters die moordaanslagen moeten plegen, waardoor Feng zijn eigen handen schoon houdt. Zijn vriend Yaoshi Huang komt hem elk jaar opzoeken. De twee zijn als twee kanten van dezelfde medaille: Feng is de zakelijke van de twee en Yaoshi is een avonturier. Op een dag brengt Yaoshi een fles wijn mee, hem geschonken door een vrouw, die herinneringen zou laten verdwijnen. Dit principe van geheugen en een melancholisch gevoel van spijt vormt de drijvende kracht van de plot. De seizoenen veranderen (steeds aangekondigd door een titelkaart) en personages komen en verdwijnen. Zo zijn er een broer en zus, niet toevallig Yin en Yang geheten, die ook best een en dezelfde persoon zouden kunnen zijn. Er is een wanhopige vrouw die wraak hoopt te nemen op de moordenaars van haar man, maar die slecht een ei als beloning kan bieden. En dan is er de mysterieuze vrouw die de oorzaak is van de diep gevoelde spijt van Feng.

Al deze lijnen lopen als golven door elkaar heen, waarbij de vorm en richting van elke lijn nooit duidelijk wordt. Die stijl wordt gespiegeld in de beelden, die vaak als een razende waterval uitgestort worden om dan weer als een spiegelend meer tot rust te komen — een effect dat zeker de vechtscènes een volstrekt eigen stijl geeft. Cameraman Christopher Doyle weet de film een unieke stijl mee te geven door het gebruik van reflecties, vertraging en versnelling, scènes die geblokkeerd worden door wapperende doeken of een opkomende zandstorm, een in gele kleuren gedompeld kleurenpalet en de voor hem kenmerkende groothoeklenzen. Alle pogingen Ashes of Time te analyseren kunnen echter de kijkervaring niet vangen.

Een onvervalste Kar-wai Wong

Het acteerwerk sluit aan bij de dromerige beelden. De stijl van alle acteurs is in meer of mindere mate gedrenkt in melancholie, alsof Wong ze een krachtig steekwoord heeft meegegeven en ze daarnu hun gang heeft laten gaan. Vooral Maggie Cheung lijkt gemaakt voor dit soort rollen en ze weet, ondanks dat ze weinig in beeld is, een krachtige indruk achter te laten.

Ashes of Time mag in naam een wuxia-film zijn, in stijl en thematiek is dit een onvervalste Kar-wai Wong. Hoewel de film is gemaakt in dezelfde periode als Chunking Express zijn er, door de overheersende melancholie, meer parallellen te trekken met latere films als In the Mood For Love en 2046, zeker ook omdat Wong Cheung (en Tony Leung Chiu Wai) daarvoor opnieuw castte. Hoewel Ashes of Time door de elliptische plotlijn een afstand schept die soms moeilijk te overbruggen is, weet Wong je door zijn indrukwekkende beelden en romantische inslag toch steeds over de streep te trekken.