PTa Verse Tekst 2011

Voor de jury was het bijna onmogelijk om tot een eensluidend oordeel te komen. Kennelijk geen teken aan de wand; het niveau zou in het algemeen niet zijn tegengevallen. Uit vijftig inzendingen waren er vijf gekozen, waaruit een kwartier lang werd voorgelezen door een rijtje acteurs. Je moet sowieso een halve dramaturg zijn om een toneeltekst dan echt tot leven te zien komen.

Improvisatie
In tijden is er nog niet echt een toneelauteur opgestaan die meer in de melk brokkelt dan Maria Goos en in de schaduw kan staan van onze toppers Herman Heijermans (wiens Saltimbank nu weer speelt) en Hugo Claus (die niet alleen Vrijdag op zijn conto heeft staan). Sinds de late jaren zestig is er stukken minder voor toneel geschreven dan geïmproviseerd, waarmee vooral het Werkteater glansrijke resultaten boekte. Ook het zogenaamd achterhaalde repertoiretoneel moest een veer laten. Maar juist gevoed door de oriëntatie die het improviseren bood, worden Shakespeare tot en met Edward Albee weer met elan opgevoerd.

Voormalig Toneelgroep Centrum, gehuisvest in hetzelfde Amsterdamse Bellevue waar nu de verse teksten met elkaar de strijd aangingen, heeft zich lang ingespannen om onze toneelschrijfkunst vlot te trekken. Maar wie herinnert zich Gerard Lemmens nog? Ook Gerben Hellinga, Lodewijk de Boer, Dmitri Frenkel Frank en Bernlef werden bij lange na geen Tsjechovs, Pinters of Bernhards. Van invloed zal zijn dat het lucratiever is voor televisiedrama te schrijven dan voor de schouwburg.

Statisch
Het oogmerk van Verse Tekst is ook om bij te dragen aan het programma van het lunchtheater van Bellevue. Daarin krijgt een tekst zijn biotoop om boven het papier uit te kunnen stijgen. Aan de toneelteksten van de vijf genomineerden bleef toch behoorlijk wat proza-achtigs hangen, deels onvermijdelijk door het passieve van het voorlezen. De teksten zijn nogal literair op papier gekomen, meer vanuit de auteur dan gericht op de personages. Op het eerste gehoor lijkt het toneelbeeld tamelijk statisch. Het is bij wijze van spreken meer radio dan televisie: er wordt meer verteld dan getoond, meer gepraat dan gedaan. De dialogen van Plato kwamen in gedachte.

Vlaming Bruno Mistiaen mocht voor zijn Uw penis de PTa Stimuleringsprijs ter waarde van 2500 euro in ontvangst nemen. Ontgoocheld door tal van afwijzingen had hij tien jaar lang niet meer voor toneel willen schrijven. Grote kans dat de publiekskeuze op Carnaval, de musical van Nasja Covers zou zijn gevallen, door de jury een subgenre genoemd. Als je zo vaardig grappen en grollen aan elkaar weet te rijgen, dan ben je er geknipt voor om teksten te schrijven voor komieken.