Boeken / Fictie

Het blijft een boekenweekgeschenk

recensie: Jan Wolkers - Zomerhitte

De meeste boekenweekgeschenken zijn leuk voor de heb, soms ook nog best goed, maar niet meer dan dat. Echte literaire meesterwerkjes zitten er niet zo veel tussen. Misschien komt dat doordat veel boekenweekgeschenkenschrijvers romanciers zijn en doorgaans geen korte verhalen schrijven. Jan Wolkers, de uitverkoren auteur van dit jaar, heeft echter wel een verleden vol korte verhalen. Binnen 92 bladzijden vertelt hij een verhaal met kop en staart en ook nog een gedegen middenstuk.

De ik-verteller van Zomerhitte is een fotograaf die op een waddeneiland reportages maakt. Als hij in de duinen door zijn telelens ligt te koekeloeren, vangt zijn zoeker plotseling een naakte, jonge vrouw: Kathleen. Al gauw blijkt dat Kathleen als barmeisje met veel mannen omgaat. Zo is er een oude man die haar na haar werk naar huis brengt, een ex-chauffeur die behoorlijk van haar gecharmeerd is, een gladde lijfwacht en natuurlijk de fotograaf zelf. De fotograaf en de ex-chauffeur, Job Frederici, maken kennis met elkaar en ontdekken samen dat Kathleen niet de zuivere madonna is die ze lijkt. Wat moet zij met die oude kerel en die gladde lijfwacht?

Liebfraumilch

~

Je hoeft niet eens echt boeken van Wolkers gelezen te hebben om te weten dat veel van zijn werk draait om natuur, religie, liefde en dood. De witbehaarde schrijver die al jaren op Texel woont staat bekend om die thema’s, en ze zitten ook in Zomerhitte. Kathleen wordt op verschillende plekken vergeleken met de kuise en zuivere Maria en als frivole verwijzing drinken de fotograaf en Frederici samen een fles Liebfraumilch. Het mooist is de natuur aanwezig in Zomerhitte. De ik-figuur zijn omgeving mooi weer te geven met mooie, gedetailleerde omschrijvingen. Vogelsoorten en struikgewassen worden zelfverzekerd bij hun naam genoemd zonder dat het gaat storen. Integendeel: het draagt juist bij aan de sfeertekening.

Twee kanten

Op het eerste gezicht is Zomerhitte misschien een oppervlakkig misdaadverhaaltje. De fotograaf ontdekt het een en ander over Kathleen en dat leidt tot on-Nederlandse taferelen op het waddeneiland. Op de laatste bladzijde is het verhaaltje uit, alles lijkt opgelost en de overlevenden leven rustig verder, maar schijn bedriegt. Juist de details, de ietwat zonderlinge voorvallen die Wolkers aan zijn verhaal toevoegt, maken van Zomerhitte meer dan een tussendoortje. Weliswaar kun je het boekje na de laatste zin met een gerust hart dichtslaan, sommige dingen, en dan vooral de kleine scènes of haast terloopse opmerkingen, blijven hangen en roepen achteraf nog de nodige vragen op.

Zo is Zomerhitte een perfect boek om de rest van het oeuvre van Wolkers te verkennen, voorzover je nog niks van de eminence blanche hebt gelezen: een lekker boekje voor een zomermiddag aan het Texelse strand, maar ook voor de avond erna wanneer je de slaap niet kunt vatten. Denk echter niet dat je met piekeren over de details de hele nacht kunt doorbrengen: Zomerhitte blijft misschien wat langer hangen, maar het blijft toch een boekenweekgeschenk.