Theater / Voorstelling

Fries fadofenomeen Laverman laat je dromen

recensie: De Maisfrou (Nynke Laverman)

Fries Fado Fenomeen: dit etiket kreeg de 25-jarige zangeres Nynke Laverman opgeplakt na haar theatervoorstelling en cd-debuut Sielesâlt, dat ze vorig jaar presenteerde. Van de cd, waarop gedichten van de Friese dichter Slauerhoff in fado werden omgezet, werden vijfentwintigduizend exemplaren verkocht. Nu begint Laverman met haar tweede theatertournee, getiteld De Maisfrou. Hiervoor werkte ze samen met de Friese dichteres Albertina Soepboer. Samen reisden ze af naar Mexico, waar ze onder meer ‘de maisfrou’ ontmoetten. De vrouw, die in Lavermans woorden “alles in het leven lijkt te doorzien”. Zelf verlangt ze hier ook naar, wat tot uiting komt in haar nieuwe liederen. Dit keer presenteert Laverman niet alleen fado’s, maar onder invloed van de Mexicaanse cultuur ook tango- en sambamuziek.

~

Op het podium is het decor in Mexicaanse sferen omgetoverd. Het toneel is bedekt met jutezakken, een houten schutting siert de achtergrond, daarvoor staan kleurrijke olievaten opgestapeld. Met een beetje fantasie waan je je in Zuid-Amerika, helemaal wanneer de aanstekelijke muziek van Laverman je meesleept over de oceaan. In het begin moet je nog een beetje wennen aan de Friese taal, maar al snel word je gegrepen door de hartstocht waarmee Laverman haar verlangens bezingt. Blijft de vraag over of Laverman met De Maisfrou dezelfde hoogtes bereikt als met Sielesâlt. In het begin van haar voorstelling stelt ze zich in ieder geval brutaal en met cynisme voor als het Friese Fado Fenomeen. Een prachtige alliteratie, maar veel meer is het voor Laverman niet. Zij wil alleen maar vooruit…

Verlangen

Net als in haar voorstelling Sielesalt draait het in De Maisfrou allemaal om verlangen. Niet alleen een verlangen naar liefde, maar vooral ook naar wijsheid in het leven. Wijsheid, die de maisfrou bezit. In Mexico heeft maïs naast een praktische ook een symbolische waarde: het staat voor de cyclus van het leven, voor vruchtbaarheid en hoop. In de prachtige teksten van Soepboer komt dit gevoel van verlangen en hoop terug, zoals in het lied Riedsel fan twa tegearre (Raadsel van twee samen):

In sommige nachten wasemen alle woorden van eenzaamheid.

Nevel drijft in het hoofd om, wat valt er ook te zeggen.

Als de stoelen leeg blijven, de klok zonder hoop tikt.

De soep staat koud op tafel, de kaas blijft hangen aan het mes.

Wat ik aan gebaren voor je kan maken

Het is geen raadsel

Wat ik aan woorden voor je kan zeggen

Is niet dat raadsel

Van twee samen

Ik wil weer zingen over dat raadsel

van twee samen

Samenwerking

Vol overgave zingt Laverman haar fado’s afgewisseld met beweeglijke sambanummers als Praat fan de wyn (Praat van de wind.) Een nummer waarvan de muziek gecomponeerd werd door Wende Snijders, die samen met Laverman de Amsterdamse kleinkunstopleiding doorliep en momenteel in Nederland furore maakt met haar Franse chansons. Snijders is daarmee één van de vele componisten die meewerkten aan het nieuwe programma van Laverman. Tezamen zorgen deze verschillende componisten voor een grote variatie in de arrangementen en een subtiele overgang tussen de muzikale en theatrale aspecten.

Groei

De Maisfrou verhaalt over de groei in het leven, de hoop om vooruit te komen. En dat is precies wat deze voorstelling nog nodig heeft. Het moet groeien. Alle ingrediënten zijn aanwezig: de virtuoze fadostem van Laverman, het sublieme spel van haar band (waarbij vooral het percussiespel van Sytze Pruiksma er boven uitspringt) en vooral een pracht aan liederen. Maar het mag allemaal nog wat bruisender, intenser. De Maisfrou is een voorstelling die je moet ondergaan, die je moet meeslepen. En die overtuiging is er tijdens Lavermans optreden nog niet helemaal.

Maisfrou van Nynke Laverman is in ieder geval nog tot en met mei 2006 te zien. Een uitgebreide speellijst vind je hier. In februari verschijnt haar nieuwe cd met muziek van de voorstelling.