Boeken / Non-fictie

Overwinning op de dood

recensie: Martin Bril - Het evenwicht

Hoe blijf je in balans met een ziekte als kanker onder je leden? Uit Het evenwicht van Martin Bril blijkt dat het een hele opgave kan zijn.

Het evenwicht is een heel persoonlijk boek van een man die zich door een terminale ziekte probeert te worstelen. Een worsteling die, zoals we ondertussen weten, gewonnen wordt door de ziekte. Kanker is een bitch en Martin Bril weet dat pijnlijk duidelijk te maken. Of eigenlijk zijn vrouw, die deze bundel na zijn dood samenstelde.

Depressie versus opgewektheid
In Het evenwicht worden de columns van Bril afgewisseld met persoonlijke brieven en e-mails van de schrijver aan vrienden, familie en zijn specialisten. Ook stukjes die hij publiceerde op zijn eigen website zijn opgenomen. Hierdoor krijgen we een afwisselend en evenwichtig beeld van Brils laatste levensperiode. Het vormt een pijnlijke, maar mooie inkijk in zijn strijd tegen de dood.

De tegenstelling tussen zijn vrolijke, onbezorgde columns en zijn persoonlijke strijd tegen een fatale ziekte kon haast niet groter zijn. Waar hij in zijn stukjes voor de krant het alledaagse op luchtige wijze becommentarieert, daar wordt hij in zijn eigen leven gekweld door onzekerheid en depressie. Met het komen en gaan van de ziekte komen ook de sombere buien en zwartgallige momenten.

De strijd, de nederlaag …
Naargelang de ziekte in zijn lijf oprukt, dringen ook deze donkere gedachten door in zijn schrijven. Vooral de momenten waarop hij in zijn ziel als schrijver wordt aangetast: de momenten dat de pijn in zijn hand hem lijkt te beletten ooit nog te kunnen schrijven. Dat zijn de momenten waarop de wanhoop hem het meest bekruipt.

Bril was een schrijver in hart en nieren. Zodra de kanker hem lijkt te verhinderen dit wezenlijke onderdeel van zijn zijn te kunnen etaleren, is de vertwijfeling het grootst. En dat zijn ook de momenten dat je het als lezer spaans benauwd krijgt. De strijd tussen man en ziekte concentreert zich op de essentie van de man: het schrijven. Zonder deze vaardigheid vervalt Bril tot een hulpeloos en wanhopig hoopje ellende.

… en de overwinning
De eindstrijd is uiteindelijk gewonnen door de ziekte. Maar de strijd om het schrijverschap heeft Martin Bril tot het bittere einde doorgezet. Het evenwicht is daarmee een kleine overwinning geworden van de schrijver op de dood. Het is bovendien een groot monument voor de schrijver zelf. Het schrijnende beeld van een aan kanker ten onder gaande schrijver is aangrijpend, triest en mooi tegelijkertijd.