Muziek / Album

Even slikken voor The Beatles

recensie: Brian Wilson - Smile

Daar is ie dan: het vermeende ultieme meesterwerk van Brian Wilson. Smile zou het majestueuze Pet Sounds uit 1966 nog naar de kroon steken, ware het niet dat de meester het zelf allemaal niet meer aankon. Hij stortte in en het materiaal kwam op de plank te liggen. Nou ja, honderdduizenden bootlegs lichtten een behoorlijk tip van de sluier op en ook het niveau van officieel uitgebrachte losse nummers als Good Vibrations en Surf’s Up (die afkomstig waren van de Smile-sessies) gaven te denken. Een plaat integraal van een dergelijke klasse zou Lennon & McCartney wel eens behoorlijk op de kast kunnen jagen.

~

Lennon is echter dood en McCartney doet het op muzikaal vlak ook niet zo bijster goed meer. Wilson, die met zijn laatste plaat Gettin’ In Over My Head (inclusief een zouteloos duet met diezelfde McCartney) eveneens niet echt imponeerde, gaat nu de klappen uitdelen. Tijd voor Wilsons revanche en tijd voor gespeculeer. Wat zou er zijn gebeurd als Smile destijds, aan het eind van de jaren zestig, was uitgebracht? Zou Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band zijn evenknie hebben gekregen? U snapt al waar ik heen wil: de conceptplaat Smile zoals die anno 2004 uit mijn speakers schalt is groots. Meer dan groots. Zoveel rijkdom, spanning, symboliek en creativiteit kom je niet vaak tegen in de popmuziek. Een plaat als een symfonie, met drie delen en terugkerende thema’s. De boeiende muziekstukken buitelen over elkaar heen alsof het niets is. Met teksten van Van Dyke Parks.

Dode-Zeerollen

Alleen dat tweede deel al. Met de engelenkoren die ons via een aantal prachtige passages brengen tot het fenomenale Surf’s Up. Toegegeven, Wilsons stem is een beperking geworden. Vaak zingt hij te hard en staccato, al heeft hij wel een partij topvocalisten en –muzikanten om zich heen verzameld, die een ‘hell of a job’ volbrengen. Een liefdevolle restauratie van de Dode-Zeerollen van de muziekhistorie.

Legendarisch

Beach Boys-puristen zullen misschien niet meer zo zitten wachten op deze constructie. Wie echter onbevangen naar dit werk kan kijken, zal eenzelfde pracht ervaren als bij het luisteren naar bijvoorbeeld de laatste twee platen van die briljante Flaming Lips. Een album als kunstwerk en niet als verzameling liedjes. Smile meer dan vijfendertig jaar later zal niet als legendarisch de boeken in gaan, maar wel met een eervolle vermelding voor Brian Wilson, die zichzelf verbaasde over wat hij in zijn jonge dagen had vervaardigd. En wat betreft die speculaties: ik denk dat The Beatles toch echt wel een paar keer zouden hebben moeten slikken om vervolgens op zoek te gaan naar een overtreffende trap.