8WEEKLY

Het Nachtpodiumverhaal

Artikel: Deel VIII: Siebe de Boer over technologie en ambacht

In de periode van september tot en met december 2005 werkt 8WEEKLY samen met het VPRO televisieprogramma Nachtpodium. Iedere aflevering maken wij een item waarin we jonge en nieuwe culturele talenten presenteren. Daaraan gekoppeld publiceren we iedere week een achtergrondartikel. In de aflevering van zondagnacht 23 oktober (00:05) heb ik een gesprek met Siebe de Boer.

Deze jonge multimediakunstenaar trekt graag – al dan niet ’s nachts – door steden en industrieterreinen, op zoek naar sporen van de symbiose tussen mens en techniek.

~

Siebe de Boer (1982) studeert momenteel aan het Frank Mohr Instituut in Groningen, waar hij een tweede fase opleiding volgt. Zijn specialiteit: het combineren van 3D computeranimaties met teken- en schilderwerk. Eerder studeerde hij af aan kunstacademie Minerva, met een eindexamenfilm waarin hij de kijker meevoert door een landschap zonder mensen, maar vol met sporen van het menselijk leven in de stad. Zijn reis laat zien hoezeer ons leven met techniek is verweven: we worden meegevoerd langs elektriciteitsmasten, straatverlichting, industrieterreinen, bouwkranen en meer. Het afgelopen jaar is Siebes examenfilm al verschillende keren vertoond. Een aantal weken geleden was de film te zien op de tentoonstelling De intermediale zone die in het kader van een expertmeeting over intermediale reflectie werd georganiseerd. In het deftige Boijmans van Beuningen in Rotterdam werd daar op een klein televisiescherm de film getoond.

Zijn eerste film staat volop in de belangstelling, maar voor Siebe is het tijd voor een nieuwe film. Een film waarin dit keer een fabriek een belangrijke rol speelt. Samen bezochten we voor VPRO’s Nachtpodium een industriegebied, waar we spraken over zijn manier van werken, zijn inspiratiebronnen en zijn fascinatie voor de stad als cyborg.

De suggestie van mensen

Nachtelijke verlaten straten, een industrieterrein zonder mensen; het zijn plekken waar Siebe inspiratie opdoet voor zijn werk: “Het landschap zegt heel veel over ons mensen, hoe we leven. Het zegt soms meer dan de mensen over zichzelf zouden kunnen zeggen. Mijn inspiratie komt vooral uit nachtelijke wandelingen. De lege stad, die de suggestie van mensen bevat, is voor mij veel interessanter dan een stad vol mensen.” De omgeving dient in Siebes films niet als achtergrond, maar speelt de hoofdrol. De gebruikelijke menselijke hoofdrolspelers zijn verbannen, ook omdat hij simpele sentimentaliteit wil vermijden: “Mijn film heeft wel iets zachts door de potloodschetsen. Als ik er mensen in zou laten zien, zou het misschien te sentimenteel worden.”

Fabrieken

~

Voor zijn nieuwe film verdiept Siebe zich in fabrieken: “Ik vind fabrieken ontzettend indrukwekkend. Ze zijn groot, ze zitten vol technologische wonderen en geven de indruk dat de techniek groter is dan jij. Bovendien zijn ze prachtig om te zien. Maar een fabriek staat ook voor veel slechte dingen. Die grauwe rook is schadelijk voor het milieu en de opkomst van de massaproductie betekende niet alleen lange werkdagen onder slechte werkomstandigheden, maar ook het verdwijnen van het ambacht en de overheersing door technologie.”

De belangrijke en soms overheersende rol van techniek in ons bestaan fascineert Siebe. “Soms is de stad als een cyborg: mensen en techniek vormen samen een stedelijk organisme. We zijn nog niet fysiek in een computer ingeplugd, maar figuurlijk zitten we wel aan allerlei computersystemen gekoppeld waar we afhankelijk van zijn. Dat vind ik interessant, maar ook beangstigend.”

Techniek tegenover ambacht

Het ambivalente gevoel dat hij heeft bij moderne techniek vind je ook terug in de manier waarop hij werkt: “Je hebt verschillende nieuwe media kunstenaars die alles uit handen geven en simpel gezegd, de computer het werk laten maken. Ik heb mijn computer ook nodig om mijn films te maken, maar ik wil me niet helemaal overgeven aan de techniek. Daar schrik ik voor terug. Een computerfilm zou te saai worden en te plastic, vind ik. Ik wil juist expressie en authenticiteit in mijn werk terug zien, een eigen handschrift. Door dat eigen handschrift heeft het werk ook een bepaald engagement voor mij. Afstand is niet mogelijk, omdat je letterlijk mijn vingerafdruk ziet en ziet dat ik er mee bezig ben geweest.”

“Het werk begint met de bibliotheek aan beelden die ik tijdens wandelingen in mijn hoofd verzameld heb. Ik ga niet voor een fabriek zitten en deze natekenen, maar ik kijk er naar en bewaar een bepaalde indruk, mijn eigen visie op dat gebouw. Dan ga ik schetsen, zoals je ook begint als je een schilderij gaat maken. Die schetsen komen terug in de gebouwen die ik in een 3D computerprogramma bouw. Vervolgens scan ik stenen in, de lucht of kleuren en ‘plak’ ik deze op het gebouw in de computer. Zo ontstaat mijn visie op de wereld.”

Virtueel schetsboek

Op zijn weblog houdt Siebe een soort dagboek bij, dat behalve uit zijn verhalen over zijn werk ook uit schetsen en tekeningen bestaat. Het is voor hem een belangrijk medium. “Een film maken duurt vaak lang. Door af en toe wat schetsen te plaatsen op de site kun je toch laten zien waar je mee bezig bent en is het minder lastig om aan zo’n lang project te werken. Als de film af is, heb je ook een document waarop je het proces goed kunt volgen. Soms werkt het ook als een ‘ouderwets’ schetsboek waarin je dingen kunt vinden, als je vast zit of even niet weet hoe je verder wilt gaan. Die oude schetsen zijn dan plotseling weer bruikbaar en geven je nieuwe inzichten. Mijn weblog is ook belangrijk om mijn ideeën te concretiseren. Je wordt eigenlijk gedwongen om een idee in woorden of beelden om te zetten, zodat het voor jezelf duidelijk wordt, maar vooral ook voor anderen.”