Kunstenaarstalent uit Leipzig in CoBrA Museum

Monumentale schilderijen, wereldwijde faam en al maar stijgende veilingprijzen…De Neue Leipziger Schule is hot! Het CoBrA Museum in Amstelveen maakte een tentoonstelling van drieënvijftig werken, waarin het veelzijdige karakter en het hoge niveau van de Neue Leipziger Schule goed tot hun recht komen.

De Neue Leipziger Schule (NLS) bestaat uit een groep kunstenaars die hebben gestudeerd aan de Hochschule für Grafik und Buchkunst (HGB) in Leipzig. Deze academie kent een opleidingstraditie waarin vanouds veel aandacht aan technische en perspectivische vaardigheden wordt besteed. Bovendien wordt aan de HGB Leipzig al decennia lang figuratief geschilderd.

Het succes

Vijf jaar geleden, tijdens de Berlijnse tentoonstelling Kunst in der DDR, brak de NLS door bij het grote publiek. De eerste drie dagen na de opening trok de tentoonstelling meer dan tienduizend (!) bezoekers. Het publiek werd gegrepen door gevoelens van heimwee naar het communistische Oost-Duitsland (ostalgie); de NLS bevredigde deze heimwee overtuigend, waardoor haar succes na 2003 alleen maar bleef toenemen.

Tot 11 januari 2009 zijn in het CoBrA Museum drieënvijftig werken te zien van negentien Leipziger kunstenaars. Voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis is kunst van de de NLS in een groepstentoonstelling te bezichtigen. Wat aan deze tentoonstelling opvalt, is de grote diversiteit aan composities.

Een vleugje ostalgie

Een schilder die op een bijzondere manier de ostalgie verbeeldt, is Christoph Ruckhäberle. Hij schildert eenvoudige composities waarin het lijkt alsof de tijd heeft stilgestaan. De schilderijen zijn vlak geschilderd, in felle, contrastrijke kleuren. In Ein Winter unterm Tisch laat Rickhäberle een vrouw zien, zittend op een stoel met een gitaar in haar hand, en een jongeman die onder de tafel zit. Een kat kijkt de toeschouwer alert aan. Het interieur – met zijn gladde koffiekan en geblokt tafelkleed – straalt de eenvoud van de zestiger jaren uit. Geen televisie, geen radio, maar een gitaar en wat kaarten om je mee te vermaken. Dit is het ideaalbeeld van de oude DDR.

Waar Ruckhäberle een ostalgisch beeld schetst, laat Maix Mayer een genuanceerder beeld zien. In zijn video-installatie laat hij fragmentarische beelden elkaar opvolgen. De beelden tonen verschillende leefomgevingen van de mens: van modernistische DDR-architectuur tot Chinese wolkenkrabbers. Mayer werpt hiermee een kritische blik op de relatie tussen politiek en architectuur. De politiek is een bepalende voorwaarde voor wat er gebouwd wordt, en dus, voor onze leefomgeving. De voortvloeiselen van de consumptiemaatschappij leveren een kaal, unheimisch beeld op, dat gelijkenissen met DDR-architectuur oplevert. Willen wij dit?

Fotografie

Ostalgie, kritische overwegingen, zware thema’s…Niet alle Leipziger kunstenaars gaan een expliciete relatie met het verleden aan. De fotografie – vanouds een specialisatie van de HGB Leipzig – stelt de kunstenaar in staat zich neutraler te verhouden tot moeilijke thema’s. Dit is bijvoorbeeld te zien in de foto’s van Matthias Hoch, die architectuur fotografeerde. Amsterdam #20 is zo’n foto, waarbij je goed moet kijken wat je ziet: het is de parkeergarage aan de Amsterdamse Marnixstraat. De foto heeft een abstracte dimensie, die een zekere neutraliteit bewerkstelligt ten aanzien van het gefotografeerd: een kast om auto’s in op te bergen.

Hoewel de Neue Leipziger Schule zeker een gevoel van ostalgie kan bevredigen, laten de kunstwerken meer zien dan alleen heimwee. Deze generatie kunstenaars verrast het publiek door technische bekwaamheid in uiteenlopende vormen te gieten. De verscheidenheid aan invalshoeken, technieken en media zorgt ervoor dat hier nauwelijks van een ‘Schule’ met gemeenschappelijke kenmerken te spreken is. Behalve waar het de kwaliteit betreft. Die is niet ‘Oost-Duits’.